Na de Turkse reactie op de mislukte staatsgreep hebben gesprekken over EU-lidmaatschap geen enkele zin. Dat zegt de Oostenrijkse bondskanselier Christian Kern, die Europese collega’s wil overtuigen om de onderhandelingen met Turkije geheel stop te zetten.
Kern, sinds mei 2016 bondskanselier van Oostenrijk, zegt in een interview met publieke omroep ORF dat Turkse toetreding tot de EU niets meer dan ‘diplomatieke fictie’ is. Zeker na de mislukte staatsgreep en de daaropvolgende zuivering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan is lidmaatschap ‘de komende decennia geen realistisch vooruitzicht’.
Syp Wynia: ‘De hamvraag luidt of moet worden uitgesproken dat Turkije nooit lid van de EU kan worden’
En dus, betoogt de socialistische Kern, kunnen de lopende gesprekken het beste worden afgebroken. ‘We moeten de resetknop indrukken en op zoek gaan naar een alternatief.’ Kern zegt wel te willen onderhandelen over nauwere economische banden met de Turken.
Op een top van de Europese Raad in september zal Kern zijn Europese collega’s inlichten over zijn plannen. Een woordvoerder van de Europese Commissie zegt donderdagmiddag dat Turkse toetreding ‘een proces met een open einde is’.
Ver weg, maar voor velen blijft EU-toetreding een optie
Vrijwel alle EU-lidstaten zijn het erover eens dat Turkse toetreding ver weg is, ook al voor de staatsgreep. Toch zijn de gesprekken (gestart in 2005) nog altijd gaande, en werd eind juni nog een nieuw hoofdstuk geopend. 16 thema’s zijn besproken, maar 19 hoofdstukken zijn nog niet eens geopend. Dat kan vele jaren duren.
Dat lidmaatschap ook na de coup een optie is, bleek ook al uit een informele vergadering van EU-staten en Turkije die een week na de staatsgreep werd gehouden. Het Nederlandse CDA uitte zich zeer kritisch over de meeting in Slowakije. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) schreef in een Kamerbrief na de coup dat het kabinet de onderhandelingen niet wil afbreken.
Invoeren doodstraf zou de druppel zijn
Na de ingrepen van Erdogan – hij liet meer dan 60.000 rechters, militairen, academici en journalisten oppakken en ontslaan – neemt de kritiek vanuit Brussel wel toe.
Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Raad, gaf aan wat voor hem de druppel zou zijn: als Turkije overgaat tot het invoeren van de doodstraf om de coupplegers te straffen, wordt toelating tot de Unie onmogelijk.