Het was lang taboe, maar wordt nu wellicht toch werkelijkheid: een normalisatie van de relatie tussen Turkije en Syrië. Eerder besloot Ankara al de banden aan te halen met Rusland en Israël.
Het zou om een gigantische ommezwaai gaan in de Turkse buitenlandpolitiek: als de betrekkingen met het in oorlog verkerende buurland worden hersteld.
Weg met Bashar al-Assad
‘Ik weet zeker dat we na Israël en Rusland ook de relatie zullen verbeteren met Syrië,’ zei de Turkse premier Binali Yildirim live op tv. Een dergelijke stap is volgens hem noodzakelijk ‘in de strijd tegen terrorisme’ en voor stabiliteit in de regio. Maar hij repte met geen woord over de Syrische president Bashar al-Assad. Ankara is sinds het uitbreken van de opstand en de daaruit voortvloeiende burgeroorlog in Syrië in 2011 fel gekant tegen de dictator, en wil dat hij het veld ruimt.
Begin deze maand sprak de Turkse president Recep Tayyip Erdogan nog over zijn voormalige vriend als ‘een geavanceerdere terrorist dan een terrorist van Islamitische Staat (IS)’. Turkije biedt onderdak aan afgevaardigden van de Syrische oppositie en steunt diverse (islamistische) rebellengroepen. Die leveren strijd tegen Assad, die dan op zijn beurt weer een bondgenoot is van Rusland.
Samen met Rusland in Syrië
Vandaar ook dat de Turken en de Russen lange tijd op gespannen voet met elkaar stonden. De situatie verslechterde nog eens toen Turkije eind vorig jaar een Russische jet neerhaalde boven Turks-Syrisch grondgebied. Maar aan dit conflict kwam een paar weken geleden vrij plotseling een einde, nadat Vladimir Poetin besloot in te gaan op Erdogans avances en verzoeningspogingen. Nu het weer koek en ei is, is er zelfs openlijk gesproken over samenwerking in Syrië. We zouden samen moeten optrekken om een ‘politieke oplossing’ voor Syrië mogelijk te maken, zegt de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu op 1 juli.
Lees ook: Conflict voorbij, op naar Russisch-Turkse samenwerking in Syrië?
Turkije heeft de ambitie om de banden met alle omringende landen te herstellen, in Erdogans woorden: een uitgebreide ‘cirkel van vrede’ realiseren. ‘Van Rusland tot Israël, Egypte tot Syrië, Irak tot Iran, en de EU tot de Verenigde Staten’: alle banden moeten weer aangehaald worden, zegt Erdogan. Eerder gebeurde dat inderdaad ook al met Israël. Maar Yildirim benadrukte even daarna dat er op de korte termijn geen gesprekken met Syrië komen: daarvoor moet eerst ‘de onderdrukking’ worden beëindigd. Met andere woorden: Assad moet opstappen. Hoe het ook zij, Turkije lijkt nu toch aan het draaien geslagen.