Feiten deden er niet toe bij dividendbelasting

Politiek zijn de vrijgegeven memo’s over de dividendbelasting brisant. Inhoudelijk valt op hoe verdraaid weinig Den Haag eigenlijk zeker wist. En hoe twee departementen – Financiën en Economische Zaken – tegenover elkaar stonden.

Zonneklaar uit de stapel notities en memo’s is dat de ambtenaren van Financiën niets zagen in afschaffing van de dividendbelasting. De argumenten ertegen waren talrijk en hard. Dat blijkt uit een memo van de directeur Directe Belastingen van het departement aan (toenmalig) VVD-staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën van 28 april 2017. Die had zijn ambtenaren gevraagd ‘of afschaffing van de dividendbelasting wenselijk is’.

Beter vennootschapsbelasting verlagen

De ambtenaren wijzen de bewindsman (lid van een partij die in de formatie voor afschaffing is) erop dat de dividendbelasting ‘voor het vestigingsklimaat geen grote rol speelde’. ‘Er is ook geen directe koppeling met investeringsbeslissingen van bedrijven,’ schrijven ze.

Verlaging van de vennootschapsbelasting zet op de lange termijn meer zoden aan de dijk. Andere Europese landen zijn al jaren hun tarieven aan het verlagen. Om Nederland aantrekkelijk te houden, ligt verdere verlaging zo bezien voor de hand.

Andermans schatkist

De 1,4 miljard euro die met de afschaffing van de dividendbelasting zijn gemoeid, belanden bovendien voor ‘het grootste deel’ bij buitenlandse overheden, bij wie de buitenlandse betalers de Nederlandse dividendbelasting in veel gevallen kunnen verrekenen.

Met andere woorden: Nederland spekt de schatkist van andere landen. Maar met hoeveel euro dat gebeurt, weet niemand precies. Volgens de ambtenaren is ‘zonder grove aannames niet te bepalen hoeveel dividendbelasting niet in het buitenland verrekend kan worden.’

Financiën tegen Economische Zaken

Dat gebrek aan inzicht in de effecten van de dividendbelasting en ook van de afschaffing ervan, blijkt in de hele kwestie symptomatisch.

Lijnrecht tegenover de ambtenaren van Financiën (die waken over de schatkist) staan hun collega’s van Economische Zaken (die meer oog hebben voor de belangen van ondernemers). Net als werkgeversorganisatie VNO-NCW lijkt het hun goed ‘de dividendbelasting met het oog op het Nederlandse vestigingsklimaat serieus te heroverwegen’.

Het niet afschaffen van de belasting kan tot het verlies van hoofdkantoren van Shell en Unilever leiden. Zo’n vertrek kan tot een substantiële daling van de inkomsten uit de dividendbelasting leiden, waarschuwen de ambtenaren, hoewel er ‘geen precieze bedragen’ op het departement bekend zijn. Ze houden het daarom bij ‘een substantieel deel van de 1,4 miljard euro’.

Eric Wiebes, in het nieuwe kabinet gepromoveerd tot minister van Economische Zaken, heeft het in een intern partijdocument voor de VVD over 550 miljoen euro voor Shell en Unilever samen. Dat is 39 procent van de opbrengst van de dividendbelasting, maar onduidelijk blijft waar dat bedrag vandaan komt.

Waar voor je geld?

Al die onduidelijkheden (Wie profiteert ervan? Hoeveel kost het als je niets doet? Helpt het wel echt?): het oogt allemaal weinig solide, in een land waar de Algemene Rekenkamer keer op keer benadrukt dat de overheid onvoldoende zicht heeft op de besteding van belastinggeld.

Het is toch niet te veel gevraagd om bij het cadeau doen van 1,4 miljard euro goed in kaart te brengen waarom je dat precies doet en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn?