Giften zijn alleen aftrekbaar als ze zijn gedaan aan een door de Belastingdienst erkende Algemeen nut beogende instelling (ANBI), bijvoorbeeld het Rode Kruis. Een ANBI moet bepaalde informatie publiceren op internet, anders raakt zij haar erkenning kwijt.
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
Deze publicatieplicht geldt al vanaf 1 januari 2014, kerkgenootschappen (het gaat om moskeeën, kerken en andere gebedshuizen) hoeven pas vanaf 2016 te voldoen aan de publicatieplicht.
Er zijn ongeveer 9.600 kerkgenootschappen met een ‘ANBI-status’, maar de Belastingdienst heeft bijna 7.500 hiervan nog steeds niet gecontroleerd.
Geen erkenning, geen giftenaftrek
Een belastingplichtige moet bij het doen van een gift controleren of de instelling (nog) wel een erkende ANBI is. Instellingen moeten aan meerdere eisen voldoen om te worden erkend, het voldoen aan de publicatieplicht is slechts één van de voorwaarden.
De Belastingdienst houdt een register bij van erkende instellingen, er kan vaak ook worden gezien of de erkenning nog in behandeling is. Een instelling kan met terugwerkende kracht als een ANBI worden aangemerkt, dus eerdere giften kunnen toch aftrekbaar zijn.
Op 1 januari waren er nog ruim 45.000 instellingen met een ANBI-status. Meer dan 15.000 instellingen zijn in de periode 2008 tot en met 2017 hun erkenning kwijtgeraakt.
Periodieke giften
Het vervallen van de erkenning betekent dat giften aan de instelling niet meer aftrekbaar zijn, maar er wordt meestal een uitzondering gemaakt voor periodieke giften. Een overeenkomst tot het doen van periodieke giften loopt minimaal vijf jaar, dus het zou nogal vreemd zijn als het aftrekrecht opeens halverwege vervalt.
Het doen van periodieke giften is heel populair omdat hiervoor geen minimum- of maximumbedrag geldt. Eenmalige giften zijn pas aftrekbaar vanaf een bepaald bedrag. De hoogte van het bedrag is mede-afhankelijk van het inkomen. Ook is de aftrek begrensd op 10 procent van het inkomen.
Dubieuze financiering?
Volgens staatssecretaris Menno Snel van Financiën hoeft een ANBI geen inzicht te geven in de precieze herkomst van uit het buitenland ontvangen bedragen. De publicatieplicht zal niet op dit punt worden uitgebreid.
Het kabinet wil voorkomen dat ‘onvrije landen’ via bepaalde organisaties, zoals ANBI’s, invloed krijgen in Nederland. Er komen maatregelen om beter te kunnen zien waar bepaalde gelden vandaan komen, maar welke maatregelen is nog onduidelijk.
Vrijstellingen en boetes
De erkenning als een ANBI is ook van belang voor de schenk- en erfbelasting. Een ANBI wordt niet belast voor ontvangen schenkingen en erfenissen, dus het verlies van de erkenning heeft grote gevolgen voor de instelling.
Voor het niet voldoen aan de publicatieplicht kan ook nog een fikse boete worden opgelegd, namelijk 20.750 euro.
Toekomst giftenaftrek
Staatssecretaris Snel erkent dat de uitvoering en controle van de giftenaftrek soms te wensen overlaat. Hij wil de Kamer voor 1 juni nader informeren over te nemen maatregelen.