De tijdelijke vrijstelling in de schenkbelasting van 100.000 euro voor het eigen huis in 2013 en 2014 was ‘onverwacht populair’. Ze kostte de schatkist tien keer zoveel als verwacht: niet 104 miljoen euro, maar ruim 1 miljard.
Toch was de regeling volgens de Algemene Rekenkamer, het onafhankelijk orgaan dat controleert of het Rijk goed met belastinggeld omgaat, een succes. De Rekenkamer concludeert in een onderzoek dat het ‘aannemelijk’ is dat de ‘jubelton’ bijdroeg aan de vermindering van de totale hypotheekschuld. Inmiddels is er daarom een nieuwe, permanente vrijstelling. (Hoofdverhaal gaat verder onder dit kader.)
Kunt u gebruik maken van de nieuwe regeling?
Sinds 1 januari is er een permanente vrijstelling in de schenkbelasting. Die regeling is berucht vanwege het complexe overgangsrecht. Wie de afgelopen jaren al een schenking deed, kan niet altijd (volledig) gebruik maken van de nieuwe vrijstelling van 100.000 euro. Hoe u ervan kunt profiteren leest u in ons artikel: ‘Zo profiteert u van de jubelton’ (interview) en het verklarende verhaal: ‘Jubelschenking: volop kansen en valkuilen’.
Ook daalde door de tijdelijke regeling het aantal woningen dat ‘onder water’ stond. De hypotheek is dan hoger dan de waarde van het huis, wat bij verkoop een restschuld oplevert. Het geschonken geld moest worden gebruikt voor het eigen huis: de aanschaf, een verbouwing, of aflossing van de hypotheek.
Geld gebruikt voor aflossen
In de periode dat de regeling van kracht was (1 oktober 2013 tot 1 januari 2015) zijn ongeveer 159.000 schenkingen gedaan. In de meeste gevallen (74 procent) gebruikte de ontvanger het geld om zijn hypotheek af te lossen.
De Rekenkamer neemt daarom aan dat ook de permanente vrijstelling van een ton voor het eigen huis, die op 1 januari 2017 inging, bijdraagt aan het verminderen van de hypotheekschuld.
De lagere hypotheekschuld levert de overheid ook een voordeel op: minder hypotheekrenteaftrek. Uitgaande van het aantal schenkingen, de gemiddelde omvang van een schenking en de hypotheekrente in 2013-2014, moet het voordeel voor de schatkist een slordige 100 miljoen euro bedragen.
Nu geen stormloop
Wel verwacht de Rekenkamer dat de permanente regeling tot een minder sterke stijging van het aantal schenkingen leidt dan de tijdelijke. Het kabinet denkt dat de nieuwe regeling jaarlijks 100 miljoen euro gaat kosten.
Het precieze effect van de regeling op het aantal huizen dat onder water stond, valt trouwens niet te berekenen. Dat dit aantal vanaf 2014 daalde, is ook een gevolg van het aantrekken van de huizenmarkt. Daardoor werden geleidelijk minder huizen met verlies verkocht.
In 2013 geen leeftijdsgrens, nu wel
De tijdelijke regeling uit 2013 en 2014 wijkt op een belangrijk punt af van de permanente vrijstelling. Ontvangers (of hun partner) moeten nu tussen de 18 en 40 jaar zijn. Die eis gold niet bij de tijdelijke regeling.
Volgens de Rekenkamer gebruikten oudere ontvangers het geld vaker om hun hypotheek af te lossen. Jongeren gebruikten het verhoudingsgewijs vaker om een huis te kopen.
Meer artikelen van Elsevier Weekblad Belasting over erven en schenken lees u hier.