Voorheen ging het bij het CDA vooral over de ‘waardengemeenschap’, al was niet helemaal duidelijk wat daarmee werd bedoeld. Onder leiding van Sybrand Buma kiest de partij steeds vaker voor stevige standpunten, onder meer inzake immigratie en islam.
Het CDA is bezig uit zijn as te herrijzen. De wederopstanding van de christen-democraten is een van de belangrijkste politieke feiten uit het jaar 2014.
Toetreding tot het kabinet-Rutte I bracht de partij aan de rand van de afgrond. Dat had te maken met de gedoogsteun van PVV aan dat kabinet. Er ontstond een soort een burgeroorlog in het CDA.
Die burgeroorlog is voorbij – de prominente, gepensioneerde CDA’ers zijn non-existent.
Beproeving
Het CDA moet uit deze wederopstanding niet de verkeerde conclusie trekken; de partijtop moet de herrijzenis niet als een onherroepelijk politiek feit zien. De plaats van het CDA in de politieke arena zal nooit meer vanzelfsprekend zijn.
Die tijd van vanzelfsprekendheden is voorbij – wat overigens ook geldt voor VVD en PvdA. De drie middenpartijen zullen telkens weer worden beproefd door kiezers. De vraag rijst nu of het CDA aan het veranderen is.
Het verslagen CDA was de partij die in twee gevoelige debatten trachtte via een lange bocht om de zaak heen te draaien. Dat waren de discussies omtrent immigratie en islam in Nederland.
Pim Fortuyn
Tijdens de paarse kabinetten (1994-2002), toen het CDA nog in de oppositie zat, probeerde de partij een rechtse koers te varen inzake immigratie. Kamerlid Joop Wijn was de spreekbuis van dat beleid.
Precies in deze lijn voerde het CDA in 2002 tijdens de campagne geen oppositie tegen Pim Fortuyn. Maar dat veranderde snel nadat het CDA aan de macht kwam.
In het Kerstnummer van weekblad Elsevier staat – naast talloze andere lezenswaardige stukken – een intrigerend interview met CDA-leider Sybrand Buma. Het interview trok geen aandacht in andere media, terwijl het interview met Buma het nieuws van de afgelopen weken had moeten zijn.
Over jihadisten doet Buma uitspraken die we vroeger niet van een CDA’er hoorden: ‘Ik ga niet mee in de redenering dat het gevaar van terugkerende jihadisten wel meevalt. Simpelweg omdat je niet kunt wachten tot ze hier misschien toch een aanslag plegen.’
In de cel
Wat moet er dan gebeuren met terugkerende jihadi’s? Daarover is Buma helder en compromisloos: ‘Je zult die terugkerende jihadi’s en hun familie in de gaten moeten houden. Hier geldt: ik heb je beet, ik heb je door en ik stop je in de cel. Nederland heeft een acuut veiligheidsprobleem.’
Dit is het CDA eind 2014. Geen onsamenhangend geklets over respect, maar een keiharde aanpak van jihadisten, inclusief hun families.
Het CDA van vroeger zou in geval van jihadisten over respect en tolerantie hebben gesproken, waarna ze hun pijlen vooral op islamcritici zouden richten – alsof Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders de reden zijn op grond waarvan IS is ontstaan.
Jihadavontuur
Buma vindt dat ‘het samenspannen om iemand op een jihadreis te sturen, moet worden gestraft’. Samenspannen om iemand op een jihadreis te sturen, betekent dat afspraken worden gemaakt om iemand te helpen bij een jihadreis. Eigenlijk is in deze fase nog niets tastbaars gedaan. Maar het maken van afspraken om iemand te helpen bij een jihadreis, vindt het CDA strafbaar.
Deze strafbaarstelling zou vrees aanjagen bij iedereen die uit is op een jihadavontuur. Daarom is ook Buma van mening dat een terugkerende jihadist de cel in moet.
Niqab
Buma’s zienswijze komt niet uit de lucht te vallen. Het is gefundeerd op uitgangspunten van het CDA, die binnen de partij nauwelijks iemand consequent wilde uitdragen: ‘Nederland is een waardengemeenschap en wie hier komt, moet integreren. Immigranten mogen hun geloof meenemen, maar niet onze joods-christelijke kernwaarden omwerpen. Het oprichten van een shariapartij moet worden verboden. Het dragen van een niqab of burqa moet ook worden uitgebannen, want het staat voor: ik doe niet mee en ik wil geen baan. Het valt mij op dat immigratie vaak wordt beschreven als een individueel recht. Mensen doen alsof ze het volste recht hebben om zich hier te vestigen en alsof iedereen zich aan hen moet aanpassen. Onjuist. Immigratie is een gunst en er hoort een opdracht bij, namelijk dat je het hier goed moet doen.’
Kernwaarden
Sybrand Buma durft aan het uitgangspunt ‘waardengemeenschap’ logische conclusies te verbinden omtrent islam en immigratie. De islam ja, mits de aanhangers daarvan de kernwaarden van Nederland niet omver willen werpen.
Deze kernwaarden zijn niet onderhandelbaar: de immigrant moet zich aan de Nederlandse kernwaarden aanpassen en niet omgekeerd. Het CDA vond altijd dat Nederland een waardengemeenschap is, maar de partijtop wilde het begrip waardengemeenschap niet consequent toepassen op alle gebieden.
Heldere taal
Sybrand Buma doet dat wel. De cynische kiezer onder ons zou zeggen dat Buma niet bereid zou zijn om deze gedachten ook echt toe te passen. Buma polariseert om vervolgens de positie van het CDA te markeren. Daar zie je de wederopstanding van het CDA.
Nogmaals Buma over de jihadisten: ik heb je beet, ik heb je door en ik stop je in de cel. Heldere taal.
Nu moet Buma bewijzen dat zijn partij zich gaat houden aan de belofte: ja tegen de islam, mits de aanhangers ervan zich willen onderwerpen aan de joods-christelijke kernwaarden.