De koersdaling van de Chinese yuan zou volgens sommigen het begin van een valutaoorlog zijn. Maar de wegen van de beleidsbepalers in Peking blijven ondoorgrondelijk.
Eerder deze maand daalde drie dagen achter elkaar de koers van de yuan ten opzichte van de dollar. De yuan kwam daarmee op het laagste niveau in vier jaar tijd.
Een maatregel om de Chinese export te stimuleren, riep de ene deskundige. Het begin van een wereldwijde valutaoorlog, wist een ander zeker. Het einde van China’s economische opkomst, voorspelde een econoom.
Maar na drie dagen was het alweer voorbij met de dalingen en noteerde de yuan per saldo 3,1 procent lager ten opzichte van de dollar. In plaats van ruim 16 dollarcent op 11 augustus, betaalt u nu 15,6 dollarcent voor elke yuan.
De yuan, die officieel renminbi (geld van het volk) heet, is niet vrij verhandelbaar. De koers wordt dagelijks door de Volksbank van China vastgesteld ten opzichte van vier belangrijke valuta: de dollar, de euro, de Japanse yen en de Zuid-Koreaanse won.
Lange tijd was er internationaal veel kritiek op de manier waarop de Chinese centrale bank de wisselkoers vaststelde. En dat was terecht, jarenlang hielden de centrale bankiers de koers kunstmatig laag om zo de export te bevorderen.
Vrij verhandelbaar
Maar die kritiek is grotendeels verstomd; alleen in de Verenigde Staten klagen ze nog over een lage yuan. Nadat China in december 2001 toetrad tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO), beloofden de leiders in Peking dat de yuan op termijn een volledig vrij verhandelbare munt zou worden.
Sinds de centrale bank van China zijn monetaire beleid veranderde, is de munt meer dan 30 procent in waarde gestegen ten opzichte van de dollar.
Zelfs tijdens de wereldwijde economische crisis die in 2008 uitbrak, hielden de Chinezen de waarde van hun munt twee jaar op hetzelfde niveau, om hem daarna verder te laten stijgen – ook al moet het verleidelijk zijn geweest om met een waardedaling de export van Made in China naar de Europese Unie en de Verenigde Staten een duwtje te geven.
Bijeffecten
Ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is van mening dat de yuan langzamerhand zijn werkelijke waarde heeft bereikt. Dat de Chinese centrale bank dat zelf ook denkt, blijkt uit het feit dat ze de marge waarmee valutahandelaren mogen afwijken van de vastgestelde koers, hebben verdubbeld van 1 naar 2 procent. Die verdubbeling wordt gezien als een laatste tussenstap naar vrije verhandelbaarheid.
Een vrije verhandelbaarheid van de yuan verlost China van enkele negatieve bijeffecten die de vastgestelde koers had. Bovendien wordt de Chinese munt dan aantrekkelijker als handelsmunt en als reservemunt. Dat komt de concurrentiekracht van China in de wereldhandel juist weer goed uit.
Waarom liet de centrale bank van China de yuan dan toch zakken? Eerlijk is eerlijk, dat komt de concurrentiekracht van de Chinese industrie momenteel niet slecht uit.
Maar het verklaart niet waarom die daling beperkt bleef tot ruim 3 procent, terwijl de economische doemdenkers dachten dat de koers met minimaal 10 procent zou moeten dalen om werkelijk effect op de wereldhandel te hebben.
Afschrikken
Ook in februari liet de centrale bank de koers met ruim een procent zakken. Hoewel we nooit precies weten wat de overwegingen van de Chinese overheid en de centrale bankier Zhou Xiaochuan zijn, hielden financieel analisten het er toen op dat de centrale bank van China valutaspeculanten wilde afschrikken.
Valutahandelaren zijn zo gewend dat de koers van de yuan alleen maar stijgt, dat ze met geleende dollars yuans kopen in de verwachting dat de koersstijging hoger zal uitvallen dan de rente die ze betalen.
De combinatie van een gestaag duurder wordende yuan en de Chinese rentevoet zorgde bovendien voor een instroom van kapitaal dat in China wordt uitgeleend. Carry trade noemen ze dat, goedkoop lenen in een land met lage rente en dat uitlenen in een land met een hogere rente. De Chinese bank wil juist een rem zetten op goedkoop krediet.
Maar de belangrijkste verklaring is deze: nu de waarde van de yuan een reëel niveau heeft bereikt, zullen we er aan moeten wennen dat de koers niet alleen maar stijgt, maar ook weleens kan dalen. Ook dat is het nieuwe normaal.