Twee gemeenten willen na de zomervakantie beginnen met een proef met het basisinkomen. Utrecht en Tilburg willen ‘gratis geld’ geven aan bijstandsontvangers zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat.
De twee gemeenten wachten alleen nog op toestemming van staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA, Sociale Zaken), meldt Het Financieele Dagblad woensdag.
Sancties
Voor gemeente Utrecht is het ‘niet het ultieme doel’ om uiteindelijk het basisinkomen in te voeren, maar de gemeente hoopt op deze manier de bureaucratische regels van de bijstand te vereenvoudigen. Er zijn nu veel re-integratieverplichtingen en hoge sancties.
Projectleider Nienke Horst van de gemeente Utrecht zegt dat het ‘broodnodige maatwerk’ niet mogelijk is en dat de gemeente ‘behoorlijk druk’ is met de handhaving. ‘Dat kan wellicht beter.’
Het basisinkomen is eigenlijk een onvoorwaardelijke uitkering voor iedereen. Iedere Nederlander, van minima tot miljonair, van student tot bejaarde, moet maandelijks genoeg geld van de overheid krijgen om een ‘waardig’ bestaan te leiden, is het idee, schreef weekblad Elsevier in juni.
Het experiment in Utrecht bestaat uit drie groepen:
- Een groep krijgt nog steeds een bijstandsuitkering volgens de huidige regels, met sollicitatieplicht.
- Een andere groep wordt beloond met bonussen bij het vinden van werk.
- De laatste groep mag het basisinkomen houden, ook als de deelnemers werk vinden.
Het onderzoek wordt gedaan in samenwerking met de Universiteit Utrecht en moet heel 2016 duren.
Vinkje
Ook Tilburg wil zo’n experiment uitvoeren samen met de Universiteit Tilburg. ‘Nu word je gekort op je uitkering als je één vinkje verkeerd zet en mag je als je tien kranten rondbrengt, er één qua bijverdiensten houden. Dat maakt nerveus,’ zegt wijkombudsman Ralf Embrechts tegen de krant.
In Tilburg hebben al 47 geïnteresseerde gezinnen zich gemeld. Het is de bedoeling dat het experiment vier jaar duurt. De gemeente wil weten wat werklozen doen als zij niet worden gecontroleerd door de sociale diensten maar ‘zelf een plan mogen maken en als je hun zorgen over controles en sancties wegneemt’.
Groningen, Maastricht, Gouda, Enschede, Nijmegen en Wageningen willen ook experimenteren met ‘gratis geld’.
Het basisinkomen is een oud idee – geestelijk vader is de radicale filosoof Thomas Paine (1737-1809), die betoogde dat iedere burger recht heeft op een ‘sociaal dividend’. Steden in Canada en Amerika experimenteerden in de jaren zeventig met het basisinkomen.
Volgens het Centraal Planbureau wordt er minder gewerkt als het basisinkomen een feit is. Het totale aantal gewerkte uren zou dalen met ruim 5,3 procent.